Lavanèso(-dóu-levant)
Galega orientalis
Fabaceae Leguminosae
Autre noum : Avanèso(-dóu-levant).
Nom en français : Galéga d'Orient.
Descripcioun :La lavanèso-dóu-levant se pòu trouba, raramen cultivado, dins d'ùni champ de noste relarg. Nous vèn dóu Caucase ounte trachis naturalamen. Coume sa cousino, Galega officinalis, sèmblo uno vèsso, mai li fuioun soun en noumbre impar e sènso vediho. Li flour soun d'un blu founs e la planto a quàsi ges de péu.
Usanço :Es uno planto cultivado pèr lou fen, proun richo en prouteino (porto de noudule racinàri emé Rhizobium galegae que fisso lou diazoute de l'èr). Au contro de la lavanèso, la planto èi pas empouisounanto, pamens suporto pas la secaresso.
Port : Grando erbo
Taio : 40 à 200 cm
Fueio : coumpausado
Tipe bioulougico : Emicriptoufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Galega
Famiho : Fabaceae
Famiho classico : Leguminosae
Ordre : Fabales
Coulour de la flour :
Bluio
Petalo : irreguliero
Ø (o loungour) flour : 10 à 16 mm
Flourido : Printèms
- Estiéu
Sòu : Ca
Autour basso e auto : 0 à 1200 m
Aparado : Noun
Remarco : Planto cultivado
Mai à avoust
Liò : Champ
Estànci : Mesoumediterran à Coulinen
Couroulougi : Óurigino Éuropo-Èst
Ref. sc. : Galega orientalis Lam., 1788
Amaurilhoun
Vaccinium myrtillus
Ericaceae
Àutri noum : Agies, Maurilho, Aniroun, Eìse, Brimbalié.
Noms en français : Myrtille, Airelle.
Descripcioun :L'amaurié (aiges en Alouos 04) es uno pichoto planto bouissounouso que trachis sus li relarg safranous de mountagno. Fai de pichòti flour roujo en campano que se duerbon en meme tèms que li fueio. Se destrìo de l'aire-negre qu'a de fueio dentado e pas roundo.
Usanço :Cadun counèis lou bon goust dis amaurilhoun que podon èstre manjado de d'ùni biais (coume en tarto, ço que se fai proun dins d'ùni relarg dis Aup). Es un fru qu'a proun de qualita : èi riche en vitamino (A pèr la visioun au calabrun), en fibro, en antióussidant... Ei vertuous contro li proublèmo de memòri, la fouiro e proun enca. La tisano de fueio èi diuretico. Pèr pas aganta l'ekinococoso, vau mies faire couire li brimbello.
Port : Aubret
Taio : 15 à 50 cm
Fueio : alterno
Tipe bioulougico : Camefite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Vaccinium
Famiho : Ericaceae
Ordre : Ericales
Coulour de la flour :
Roujo
Petalo : 5
Ø (o loungour) flour : Pancaro entresigna
Flourido : Printèms
- Estiéu
Sòu : Ca
Autour basso e auto : 0 à 2600 m
Aparado : Noun
Liò : Champino
- Fourèst
- Tourbièro
Estànci : Coulinen à Aupen
Couroulougi : Bourealo
Ref. sc. : Vaccinium myrtillus L., 1753